Op zaterdag 1 maart is het precies tachtig jaar geleden dat Belfeld, Tegelen en Venlo grotendeels door de geallieerden werden bevrijd. Ter herdenking aan deze bevrijding zal op zaterdag 1 maart ’s ochtends om 10.00 uur de kerkklok worden geluid. Net als alle klokken van het dekenaat Venlo-Tegelen-Belfeld. En ook de kloosters in Tegelen doen mee: op het carillon van de Nieuwe Munt klinkt om 10.00 uur het Wilhelmus. Omdat de tachtigste verjaardag van de bevrijding samenvalt met de start van de vastelaovend, zullen de overige herdenkingsactiviteiten later in het jaar plaatsvinden.

Wel is er nu een mooi verhaal beschikbaar over de bevrijders van Belfeld:

Onze bevrijders 1 maart 1945 met in het bijzonder “Those black guys“

Op 1 maart 1945 is de regio van  Roermond tot Venlo vanuit de Duitse kant door de Amerikanen bevrijd. Op 1 maart om 7.00 uur morgens trad de 35 Divisie aan om naar Venlo door te stoten. Na aanvankelijk enige tegenstand tussen Elmpt en Brüggen bereikten ze om 14.00 uur Bracht, om 15.00 uur Kaldenkirchen en om 16.00 uur over Schwanenhaus Venlo, en zijdelings het gebied tussen Roermond en Venlo.

Hierbij waren twee legeronderdelen betrokken. De 35^e infanterie divisie, met Santa Fe als bijnaam, en het 784^e tankbataljon. Samen vormden zij de Taskforce Byrne.

Door deze bevrijding werd de regio Venlo onbedoeld betrokken bij een Amerikaans experiment. Het Amerikaanse leger was gesegregeerd, dat wil zeggen was opgesplitst in “witte” en “zwarte” soldaten. De blanke legerleiding had destijds de overtuiging dat Afro Amerikanen niet in staat waren om te vechten. Zwarte soldaten werden vooral ingezet als vrachtwagenchauffeur, in de keuken, als monteur, mijnenruimer of grafdelver. Net als in Amerika werden toen nog zwarte mensen in het leger als tweederangsburgers behandeld.

De beroemde Amerikaanse generaal George Patton heeft eens gezegd: “Een zwarte militair kan niet snel genoeg denken om te vechten”. Op voorspraak van de vrouw van president Roosevelt, Elanor Roosevelt werden bij wijze van experiment een aantal eenheden met zwarte soldaten opgericht. In deze eenheden waren de hogere officieren altijd blank. Alle zwarte eenheden waren bijzonder gemotiveerd en hebben hun kans om te vechten met beide handen gegrepen. Ook generaal George Patton heeft zijn mening bijgesteld.

Het 784^e Tankbataljon heeft haar werk goed gedaan. Na de bevrijding van Venlo en omgeving trokken zij op 2 maart 1945 weer Duitsland in en gingen richting Rijn. Een aantal militairen uit deze eenheid heeft het einde van de oorlog niet gehaald, veel van hen liggen begraven op het Amerikaanse ereveld in Margraten.

Half maart 1945 krijgen deze eenheden, na maanden in gevecht te zijn geweest, verlof en keren zij terug naar Venlo, Belfeld en naar Tegelen. De lokale bevolking zag, vaak voor de eerste keer, een zwarte soldaat. Voor ons maakte het niet uit of onze bevrijder zwart of wit was. Elke soldaat werd met open armen ontvangen. Mensen waren vooral heel dankbaar dat de oorlog was afgelopen. De zwarte soldaten worden o.a. ingekwartierd bij de St. Josephschool, de pannenfabriek aan de Steenweg op de patersplak in Steyl en bij mensen thuis. Hier kunnen ze uitrusten en wordt onderhoud gepleegd aan het materieel.

Amerikaanse veteranen die de slagvelden van Europa bezoeken herinneren zich de zwarte militairen en spreken met ontzag over “those black guys”. Aan het front telt elke man en leerde de “witte” soldaat te vertrouwen op de “zwarte” soldaat.

Toen de oorlog was afgelopen gingen alle soldaten weer naar huis, veelal per boot. Aan het einde van de loopplank stond dan het bordje: “white to the left en black to he right”. Amerika heeft gevochten voor onze vrijheid, een vrijheid die andere Amerikanen werd onthouden.

De inwoners van de regio Venlo  zijn veel dank verschuldigd aan deze Afro-Amerikaanse soldaten. In de geschiedschrijving over de Tweede Wereldoorlog is te weinig aandacht geschonken aan deze zwarte eenheden. Voor zover bekend is ons stukje Limburg de enige plek in Nederland waar zwarte soldaten hebben gevochten. Daarom is dit verhaal zo bijzonder en belangrijk om te blijven vertellen.

Foto: Willy Blow

Foto: 12 maart 1945 tijdens de gevechtspauze door fotograaf Lommen op de steenweg in Tegelen met de Tegelenaren Helmes en Breuer.

Meer info: Santa Fe Historical Military Vehicle Conservation Group Venlo:  https://www.santafe.nu/