In 2019 heeft de dorpsraad van het Noord-Limburgse Belfeld ambitieboeken verspreid, waarin bewoners hun ideeën en wensen voor de toekomst konden uiten. Hieruit is onder andere een werkgroep van gelijkgezinden ontstaan met als doel natuur en mens dichter bij elkaar te brengen. Het plan werd opgevat een tuin aan te leggen die publiekelijk toegankelijk zou zijn en, niet minder belangrijk, aantrekkelijk zou zijn voor vlinders en insecten in het algemeen.

De werkgroep had het geluk dat een van de werkgroepleden een deel van haar paardenwei van bijna 2000m2 beschikbaar wilde stellen voor dit publieke doel. Spontaan werd er alvast begonnen met het maken van een XXL-insectenhotel uit diverse gerecyclede materialen. Nadat dit, uiteraard met de juiste zuidoostoriëntatie, geplaatst is, zijn er diverse andere maatregelen genomen om de vlindertuin te realiseren.

Plannen, samenwerken en budget
Als eerste werd een lijst samengesteld van geschikte planten en werd een globale plattegrond gemaakt. Aan de randen van het perceel werd inheems bloesemdragend struweel voorzien (sleedoorn, sporkehout, Gelderse roos, vlier, etc.). Zowel bij dit struweel als bij de verdere beplanting werd erop gelet dat zowel voedselplanten (vlinderstruik, ijzerhard, dropplant, duifkruid, dagkoekoeksbloem) als waardplanten (venkel, judaspenning, damastbloem, etc.) voor diverse vlindersoorten aanwezig zouden zijn. Verder werd gelet op de bloeitijd van de verschillende planten om jaarrond zo veel mogelijk nectar beschikbaar te hebben. Hierbij werd onder andere gebruikgemaakt van informatie van De Vlinderstichting. Voor de realisatie werd vanaf het begin uitdrukkelijk samenwerking gezocht met uiteenlopende, veelal lokale partijen. Een bekende loonwerker werd gevraagd het perceel te frezen en met vereende krachten werden graspollen verwijderd. Dit om plaats te maken voor nieuwe beplanting. Een boomkwekerij bood spontaan struweel aan en heeft later planten en een paar boompjes geleverd tegen gereduceerde prijzen. Een imker leverde weidemengsel en dorpsgenoten boden “overtollige” planten en stekjes aan. Er werd een Facebookpagina samengesteld waarop de ontwikkeling van “de Vlinderhaof” te volgen is. De lokale en later ook de provinciale omroep werd uitgenodigd om over de vlindertuin een item te maken. Dit leidde ertoe dat de bekendheid van de Vlinderhaof groeide. Het aanleggen van een vlindertuin van een dergelijke omvang kan echter niet geheel uit spontane giften gerealiseerd worden. Om voldoende middelen te genereren heeft de werkgroep daarom succesvol verschillende fondsen benaderd en ook de gemeente Venlo werd om ondersteuning gevraagd. Hiermee groeide het budget van de werkgroep. Om dit budget verantwoord te kunnen beheren, werd er een stichting opgericht (Aktief Greun Belvend) en een website ingericht. 

Succesvol burgerinitiatief
Geleidelijk aan kreeg de Vlinderhaof steeds meer vorm. Er werd een half verhard pad in de Vlinderhaof aangelegd, waardoor deze ook voor mindervaliden toegankelijk is. Verder kreeg snoeiafval een tweede leven als takkenril en werd er een kleine waterpartij aangelegd. Ook werd een zeer noodzakelijke waterput geslagen en werd een keet aangeschaft voor opslag van materialen. Vanwege de publieke functie werden er informatiebordjes gemaakt over uiteenlopende zaken zoals anatomie en levenscyclus van vlinders, waard- en voedselplanten, functie van takkenrillen. Uiteraard werd ook een toegangspoort geplaatst met daarnaast een informatiebord. Na een tijd van hard werken werd de Vlinderhaof in mei 2021 officieel geopend voor publiek. Nu na enkele jaren onderweg te zijn, kunnen we best stellen dat de Vlinderhaof als burgerinitiatief een succes is geworden. De tuin wordt door bezoekers erg gewaardeerd. Behalve de bezoekers tijdens reguliere openingstijden in het weekend worden er jaarlijks groepen van de basisschool welkom geheten, een groep van de scouting is op bezoek geweest en er vinden nachtvlinderavonden plaats in samenwerking met IVN. Verder worden er plantjes aangeboden die vrijkomen uit de tuin. Het aantal vrijwilligers is in de afgelopen jaren gestaag gegroeid en de werkochtenden op zaterdag en maandag verlopen op ontspannen wijze. Uiteraard is het tijdens droogteperiodes een uitdaging planten voldoende water te geven en blijft de voortdurende strijd met “onkruid” een thema.

Vlinders weten de Vlinderhaof te vinden
De tuin blijkt voor insecten zijn vruchten af te werpen. Uiteraard is de voor vlinders gebruikelijke junidip ook in Limburg bekend, maar daarbuiten is er genoeg te ontdekken. In het vroege voorjaar gonzen de metselbijen rond het insectenhotel en worden de eerste citroenvlinders gespot. Buiten algemene tuinvlinders als atalanta en dagpauwoog die zich soms met tien tegelijk laten zien op één enkele vlinderstruik zijn er af en toe ook minder voor de hand liggende soorten aanwezig zoals keizersmantel en kleine parelmoervlinder. In juli 2021 werden we verrast met de aanwezigheid van de uit de kluiten gewassen blauwzwarte houtbij die druk foerageerde op siererwt. Een vlindersoort die inmiddels als mascotte van de tuin bestempeld kan worden is de koninginnenpage. De vlinder is ieder jaar aanwezig en zet haar eitjes af op aangeplante venkel. Het gevolg is dat er ieder jaar genoten kan worden van imposant groen-zwarte rupsen en ontwikkeling van de soort. Inmiddels is van de 53 soorten dagvlinders die in Nederland voorkomen, al bijna de helft in de Vlinderhaof waargenomen! Hoe zeggen ze dat ook alweer? “Love it when a plan comes together.” 

Voor meer informatie over de Vlinderhaof en de stichting Aktief Greun Belvend:
www.aktiefgreunbelvend.com
www.facebook.com/Aktief-Greun-Belvend

Tekst: Sjors Gitmans

Foto’s: Sjors Gitmans & Jan Wilms