Sjlechter Jos Hoezen verhaalt in de rubriek “Sjlechter Jos” over het leven Belvend.

Vandaag een prachtig verhaal over de moestuin die bijna elk huishouden had en het werk dat erbij kwam kijken.  

Veel leesplezier!

Veur ongevier 55 jaor truuk, had bijna elk hoeshaaije waal eine mooshaof en ein verke achterum. Dae mooshaof hadde weej auch. verkes get mier, maar det kwaam umdet weej ein sjlechterie hadde. Ozze haof loog achter ôs hoes aan de wietveldwaeg. Ome Willem, dae nao het euverlieje van zien vrouw beej ôs inwoende, en eine ome van osse pap waas, verzorgde dae haof. En ich mot zegge, hae kôs t’r get van. Roei-je koël, witte koël, spitskoël, petatte, erwte, wortele, prinsessebuunkes, staakboëne, wille boëne, prei, det greu-jde allemaol beej ôs in de haof. En den kump t’r auch eine tied van augste. Meistal in de zomervakantie. D’r zoot ein bepaalde volgorde in, wie precies weit ich neet. Ich dink, wat het ierste riep/good waas det woort geplokke. Jông die meng met erwte.

Doorsjlaag op de sjlub, paar hampels erwte drin en den oët doon. De laege sjaale in eine eimer naeve dich, en de erwte bleeve in de doorsjlaag, Had se enne eimer laege sjaale, had se pas ein bümke erwte. Men mosde hiel get sjaale “kniepe” wol se enne eimer met erwte vol hebbe. Op den duur waare dien vingers greun en deeje auch waal pien asse ein paar oor oëtgedaon hads. Den kwaame de boëne. Met de wille boëne (paterstiene) hetzelfde ritueel as met de erwte. De sjaale woorte op de miskoël gegoeid. De prinsessebuunkes mos men peeze. Het spitze köpke en het kuntje d’r vanaaf. Det deej men met de naegel of met ein petattemetske. Eine kier door braeke en auch in eine eimer. De staakboëne/sniejboëne mos men auch peeze. Waas det gedaon, woort t’r ein meulke op de taofel vasgemak en ging men aan ’t snippere. Eine ’t meulke dreije en eine de boene inveure in de dao veur bestemde öpening. Van dees snipperboëne woort auch snadselesoep gemak. Det is dieke tomatesoep getrokke van ribkes met dees boëne en vuul greunte. Maar auch deej men dees boëne inlegge met zaat. Tonneboëne numde weej die of auch waal stinkboëne, umdet die, as die door ôs mam waare aafgespeuld en woorte gekaokt, ein luchje verspreide wao dich de hônger van euver ging. Den petatte d’r beej en stampe, op het lets witte gare boëne d’r ônger minge, en men kreeg het befaamde gerech: “nekse kiendjes in het graas”.

Idderein had waal zon ton. Ein saort gresbuus, aan eine kank toe, (de baom) en dök met twië oere draan wao se de “ton” met kôs ophuffe. Ich mein zelfs det dees grespöt nog beej “de gres” heej aan ’t spaor gemak woorte. In verschillende maote, aafhankelijk van de gruute van ’t gezin. De koël woort van ’t lank gesneeje as men um nudig had, en veur det ’t begos te vreere woord de res aafgesneeje en in de kelder gelag. De boeteste blaar waare meistal veur de kniën. De prei woort oëtgedaon en ingelag. Ein sjtök in de grônk met dao euverhaer ein laog aerd, genog det de prei neet kôs bevreere. En den kwaan d’r nog ein flink karwei, het inmake!! Tig glaze in versjillende maote woorte teveursjien gehaold en hiel good oëtgewasse. Det môs, angers waas de kans groët det de glaze aop gingen door bacteriën die zich dao genesteld hadde. De glaze woorte gevuld met de greunte wao net de kaok euver haer waas gegaon. Eine gummie rink woort precies euver de rank van ’t glaas gelag zoëdet dae nörges döbbel zoot. Die ring waare auch waal multifunctioneel, woorte gebroek um b.v. eine katapult te maake, of eine ratelaer veur aan de fiets, ein sjoonwieksduuske met waspinkes.die met dae elastiek um det duuske gebonge woorte. Of, um de sök op te haai-je. Aan dae elastiek (leech roëd van kleur) zoot ein lipke. As de glaze in gekaok waare, en men wol de inhoud gebroeke, trok ze aan det lipke en ging de vacuum van het glaas. Zoot de rink netjes op het glaas, de deksel d’r op den woorte de glaze op ein soart iezer “deenblaad” gezatte. Det had ein lank handvat zoë desse de glaze zoë in de inmaakskaetel kôs laote zakke um te pasturrisere. Heej nao sjnel aafkeule en aafdruuge en de glaze koste de kelder in.

Waas alles ingemak, zoog det in de kelder prachtig oët. Allemaol glaze op ’t sjaap in versjillende kleure. Met auch fruit natuurlijk, zoë as körse, appelemoos, stoofpaerkes, proeme en wat de haof nog mier te beeje had. Mien aadste zöster hoofde soms waal ens neet mei te helpe. Ich sjnapde det later pas. As de maedjes de maondelijkse ongemakke hadde meugde die neet mei helpe met inmake. Koste de glaze van aope gaon. Ich weit neet of det fabel of waorheid waas, maar d’r woort waal in geluifd. En zoë sjting de kelder wir vol met inmaak. Kwaame weej, en de meiste gezinne wir de winkter door. Osse eige “HAK” kelder zônger kunstmatige toevoeginge en zeker zoë lekker.